Zabytkowa studnia na pl. ks. Piotra Skargi odrestaurowana
Zabytkowa studnia zlokalizowana przy pl. ks. Piotra Skargi (przed Kolegiatą Jarosławską) została poddana pracom konserwatorskim i rekonstrukcyjnym. Została uszkodzona wskutek uderzenia przez samochód w sierpniu ubiegłego roku.
W związku z posiadanymi wartościami studnia została włączona do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków. Stanowi przykład historycznej infrastruktury technicznej Jarosławia.
W wyniku zdarzenia, jakie miało miejsce w sierpniu 2021 roku, zarówno pompa, jak i obudowa zostały znacznie zniszczone. Drewniano-metalowa obudowa została całkowicie zniszczona: deski wypełniające ściany obudowy i zadaszenie zostały połamane, kątniki metalowe na krawędziach obudowy – pogięte a wkręty i śruby mocujące wyrwane. Kran - żeliwne ramię studni zostało wyrwane z korpusu, wylewka - odspojona, zaś sam korpus oderwany od podstawy przymocowanej do podłoża. Masywny żeliwny stelaż mechanizmu został rozerwany i rozłamany, elementy pogięte, odspojone, pęknięte i przemieszczone, złącza cięgieł naruszone. Korpus pompy, jak i elementy mechanizmu pokryty był nawarstwieniami powłok farb olejnych zniekształcających detal formy (między innymi nieczytelne liternictwo).
Rzeczona pompa uliczna powstała w 4 ćw. XIX wieku w zakładach Wilhelma Knausta w Wiedniu. Jest to pompa kołowa, napędzana ręcznie. Korpus pompy żeliwny, dekoracyjnie pionowo żłobkowany, segmentowy. Cokół podstawy o czterech żeliwnych stopach mocowany śrubami do podłoża. Charakterystyczne wydłużone ramię kranu. Mechanizm pompy mocowany na żeliwnym stelażu ukryty w masywnej dwuczęściowej skrzyniowej obudowie drewnianej.
Program prac konserwatorsko-restauratorskich obejmował w pierwszej kolejności demontaż części pompy, elementów mechanizmu i części obudowy. Oczyszczono powierzchnie elementów studni z nawarstwień powłok lakierniczych i korozji, usunięto zanieczyszczenia z powierzchni łączonych. Żeliwo zespawano i zrekonstruowano brakujący element korpusu. Powierzchnie żelazne odrdzewiono i odtłuszczono, a także zabezpieczono antykorozyjnie. Fragmenty drewnianej obudowy zdemontowano, usunięto uszkodzone kątniki. Zrekonstruowane elementy zabezpieczono przez niszczącymi czynnikami atmosferycznymi i biologicznymi, wzmocniono kątnikami pokrytymi impregnatem. W dalszej kolejności części żeliwne zamontowano w miejscu przeznaczenia, pokryto odpowiednią farbą o dobranej kolorystyce. Ostatni etap prac polegał na montażu drewnianej obudowy nad mechanizmem pompy.
opr. Ewelina Wojdyło - Wydział Gospodarki Nieruchomościami, Mieniem Komunalnym i Ochrony Środowiska
